featured
  1. Haberler
  2. Yazar
  3. KRİPTO PARALARDA MERKEZİ (CEX) VE MERKEZİ OLMAYAN BORSALAR (DEX)

KRİPTO PARALARDA MERKEZİ (CEX) VE MERKEZİ OLMAYAN BORSALAR (DEX)

Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Blockchain hayatımıza her geçen gün daha fazla giriyor, her geçen gün daha fazla insan kripto ve Blockchain alanında farkındalık kazanıp yatırım yapıyor. Artık günlük hayatımızın her bir anında, ayak üstü muhabbetlerden, manavdan, berbere kripto projelerinden oluşan küçüklü büyüklü yatırımların sohbeti önemli bir yer tutuyor. Teknoloji ile birlikte büyüyen dijital çağ hayatımıza sürekli yeni bir alan eklemeye devam ediyor.

Kripto ve Blockchain yatırımlarını kimse tek seferde, bir çırpıda öğrenmedi. Herkesin hayatında bu alana attığı ilk adımın izi hatırı sayılı bir yer kaplamaktadır diye düşünüyorum. Peki kripto para alım-satımını yapmak,  bu alana girmek isteyen yeni bir yatırımcıysak ne yapmalı nereden başlamalıyız? Bu alanda biraz tecrübe sahibi isek işlemlerimizi başka hangi borsalarda çeşitlendirebiliriz?  İşte bu sorunun cevabı şu anki sohbetimizin konusu olan merkezi olan borsalar (CEX) ve merkezi olmayan borsalar olan (DEX)’te saklı. Peki CEX ile DEX nedir? Ne gibi avantajları ya da dezavantajları vardır?

Merkezi borsalar yani açılımı “Centralized Exchange” olan CEX’ler belirli bir merkeze ve merkezi yönetime sahip olan kripto para alım satım borsalarıdır. Bu borsalardaki iş ve işleyişler ilgili yönetim tarafından belirlenip yönetimin sorumluluğundadır. Merkezi borsalarda müşteriyi tanıma yani KYC yapma zorunluluğu vardır. Bu borsalarda üyelik kaydı yapılırken kişinin önemli kimlik bilgileri de kayıt altına alınıp databaselerde saklanır. Merkezi borsalarda arayüz ve kullanım kolaylığı  daha basit, işlevsel iken müşteri hizmetleri desteği de bulunur. CEX’lerin ulusal ya da yerel yönetimlerin koyduğu kurallara uyma zorunluluğu vardır. Nadir de olsa bu borsalarda yatırma ya da çekim işlemlerine kısıtlama getirilebilir. Kullanıcı sayıları DEX’lere göre daha fazla olduğundan işlem ücretleri istisnai durumlar dışında daha düşüktür. Devletlerin kontrolü altında olması, kullanım ve arayüz basitliği, karşılaşılan bir problem esnasında somut bir muhattap bulunması, belirli bir yönetiminin olmasi açısından kripto para alim satımi konusunda işlem yapmak isteyen yeni (daha az tecrübeli) kişilerin merkezi borsalari kullanmaları daha uygun bir adım olacaktır. Günümüzde en büyük hacim ve işleme sahip olan merkezi borsalara başta Binance olmak üzere Huobi, Gate.io, Mxc gibi örnekler verebiliriz. Ülkemizde de aktif merkezi borsalar bulunmaktadır.

Açılımı “Decentralized Exchange” yani merkezi olmayan borsalar olan DEX’ler ise belirli bir yönetimi olmayan, çoğunlukla kripto para alanında alım satım yapan daha tecrübeli kişiler tarafından tercih edilen borsalardır. Altyapı hizmetleri dışında tüm sorumluluk kullanıcıya aittir. DEX’lerde KYC yapmak (müşteri ve kimlik bilgilerini aktarmak) gibi bir zorunluluk yoktur. Yerel yönetmeliklere merkezi borsalar kadar bağlı değillerdir. Metamask, Phantom gibi cüzdanlar başta olmak üzere kullanıcılar kendi oluşturdukları harici Blockchain cüzdanlarıyla bu platformlara bağlanıp işlemlerini yaparlar. CEX’ler gibi kullanıcı bilgileri database içinde tutulmaz. Kullanıcılar cüzdan bağlantısını kestikleri andan itibaren de borsa ile tüm bağlarını koparmış olurlar. Cüzdanlar sahipleri tarafından korunduğu sürece bu borsalardaki işlemler de genellikle güvenlidir. Yatırma, çekme gibi sınırlamalar olmaz. Fakat arayüz ve kullanım kolaylığı bakımından merkezi borsalara göre daha az kullanıcı dostudur ve kullanıcı sayısı daha düşük olabileceğinden işlem ücretleri de daha yüksek olabilir. DEX’lerde yapılan hatalı işlemlerin geri alınması mümkün değildir. Bu sebeple daha da dikkatli davranılmalı, özellikle de scam projelerden uzak durulmalıdır. Günümüzde en çok kullanılan DEX borsalarına Uniswap, Pancakeswap, Dydx, TraderJoe gibi örnekler verebiliriz.

Peki merkezi borsalarin bu kadar avantajı var iken neden DEX borsalarını insanlar kullanmaya devam ediyorlar bu borsaların önemi nereden geliyor? Bunun yukarıda saydığımız bir çok unsuru olmasına rağmen bizce en önemli sebebi yeni çıkan projelerin asıl fiyatlanmasını yapmadan daha uygun seviyelerden alınabilmesidir. Daha da açmak gerekirse; projeler genellikle ilk çıktıklarında DEX borsalarında listelenirler. Çünkü ilk aşama emekleme aşamasıdır ve daha risklidir. Diğer borsalarda listelenmeye başladıkça daha çok insan projeden haberdar olup, projeyi satın almaya başlar ve fiyat daha da yükselir. Bu sebeple projeler merkezi borsalara geldiği zaman çoktan asıl değerlemesini yapmış olur. Projelere erkenden yatırım yapmak isteyen kullanıcılar DEX borsalarından bu fırsatı daha kolay yakalarlar.

Bu alana girmiş olan ya da girmeyi düşünen biri iseniz ister merkezi(CEX);  ister merkezi olmayan (DEX) borsalarda işlem yaparken daima dikkatli olunuz. Riskli ve bir o kadar da kazançlı olabilen bu alanda yatırım tavsiyesi olmayan bu yazının size kripto para borsaları alanında ışık tutması dileğiyle.

Kriptonix- Kadir KARAGÜL

0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
0
sinirli
Sinirli
0
_a_rm_
Şaşırmış
0
vir_sl_
Virüslü

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Giriş Yap

Finansopia ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!