Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ağustos 2024 itibarıyla Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. 2023 yılı sonunda net UYP eksi 318,6 milyar ABD doları iken, 2024 Ağustos sonunda bu rakam eksi 327,1 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Bu durum, Türkiye’nin yurt dışındaki yükümlülüklerinin artması ve net pozisyonun olumsuz etkilenmesi anlamına geliyor.
Yurt Dışı Varlıklar ve Yükümlülükler
Ağustos sonu itibarıyla, Türkiye’nin yurt dışı varlıkları 2023 yıl sonuna göre %5,8 artış göstererek 351,9 milyar ABD doları, yurt dışı yükümlülükleri ise %4,2 artışla 679,0 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu artış, Türkiye’nin uluslararası ekonomik ilişkilerinin genişlediğini ancak yükümlülüklerin de hızla arttığını göstermektedir.
Net UYP’deki Değişim
Net UYP, yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülüklerin farkı olarak tanımlanır. 2023 yıl sonundaki eksi 318,6 milyar ABD doları seviyesinin ardından, 2024’te bu rakamın eksi 327,1 milyar dolara yükselmesi, ülkenin dış finansman ihtiyacının arttığını ortaya koyuyor. Yükümlülüklerin artışı, uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisini yansıtmakla birlikte, ülkenin net dış pozisyonunu olumsuz etkilemektedir.
Varlıklar Alt Kalemlerinde Gelişmeler
Varlıkların alt kalemlerine bakıldığında, rezerv varlıklar %6,0 artışla 149,4 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Diğer yatırımlar kalemi ise %4,6 artarak 130,1 milyar ABD doları olarak kaydedildi. Bankaların yabancı para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve mevduatları, %7,8 artışla 50,2 milyar ABD doları seviyesine yükseldi. Bu durum, bankaların yurt dışı varlıklarını artırdığına işaret ediyor.
Yükümlülüklerin Alt Kalemleri
Yükümlülükler alt kalemlerinde, doğrudan yatırımlar piyasa değeri ve döviz kurlarındaki değişimlerin etkisiyle %3,4 artarak 200,9 milyar ABD doları oldu. Portföy yatırımları ise %22,4 artışla 118,0 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoku %17,5 artarak 34,7 milyar dolara çıkarken, yurt dışı yerleşiklerin mülkiyetindeki Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) stoku 13,9 milyar ABD doları, Hazine’nin tahvil stoku ise %0,4 artışla 42,7 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Diğer Yatırımlardaki Değişim
Diğer yatırımlar kaleminde ise 2023 yıl sonuna göre %0,1 azalma yaşanarak 360,1 milyar ABD doları olarak belirlendi. Yurt dışı yerleşiklerin yurt içi yerleşik bankalardaki yabancı para mevduatı %1,7 azalırken, TL mevduatı %24,1 artarak 21,1 milyar dolara yükseldi. Bu durum, yerli yatırımcıların döviz yerine Türk Lirası cinsinden mevduatlarını artırma eğilimini göstermektedir.
Kredi Stoklarındaki Artış
Bankaların toplam kredi stoku %9,3 artarak 68,4 milyar ABD doları olurken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku %0,3 artarak 101,5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.