Asgari ücret, memur maaşları ve emekli zam oranları, 2024 yılının sonlarına yaklaşırken en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır.
6 aylık enflasyon farkının açıklanmasına sadece 3 veri kalmışken, asgari ücretle ilgili rakamlar kulislerde konuşulmaya başlamış, memur ve emekli maaş artış oranları ise uzmanların tahminleriyle daha net bir şekil almaya başlamıştır. Ocak ayında milyonlarca kişi alacakları maaş artış oranını öğrenecek.
Zam ve Enflasyon Farkı Arasındaki Farklar
2025 yılında memur ve tüm emeklilere herhangi bir zam yapılmayacak; yalnızca enflasyon farkı verilecektir. Bu noktada, zam ve enflasyon farkı kavramlarının anlaşılması önemlidir. Zam, bir mal veya üründen daha fazla alınması için gelire eklenirken; enflasyon farkı, fiyat artışları nedeniyle değer kaybeden gelirin eski seviyesine ulaşmasını sağlamak amacıyla yapılmaktadır.
Enflasyon Farkı Hesaplama Süreci
Halk arasında zam olarak değerlendirilen enflasyon farkı, altı ayda bir Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen aylık enflasyona göre hesaplanmaktadır. 2024 yılı ilk altı ayı için SSK ve Bağ-Kur emeklilerine %24.73 oranında enflasyon farkı verilmişti. Memur ve memur emeklileri için ise, toplu sözleşme ile belirlenen artışın üzerinde çıkan enflasyon farkı verilmektedir. 2024 yılı ilk altı ayı için memur ve memur emeklilerine %19.3 oranında enflasyon farkı sağlanmıştır. 2024 yılının ikinci altı aylık enflasyon farkı, 3 Ocak 2025’te açıklanacak olan Aralık ayı enflasyonuna göre netleşecektir.
2024 Yılı Enflasyon Tahminleri
Memur ve emekliler için yalnızca 2024 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül ayı enflasyonları bilinmektedir. Ekim, Kasım ve Aralık ayı enflasyonları henüz açıklanmamıştır, ancak Merkez Bankası’nın yıl sonu hedeflediği %41.5 ile %45 arasındaki enflasyon oranlarına ulaşılacak aylık enflasyonların açıklanacağı öngörülmektedir. Bu verilere dayanarak, 2024 yılı ikinci altı aylık enflasyon farklarının memurlar için %10 ile %11 arasında, SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ise ortalama %15 ile %16 arasında olacağı tahmin edilmektedir.
Tahmini Zam Oranları
Bu durumda, memurlara %10-11, memur emeklilerine %10-11, SSK, Bağ-Kur ve Banka Sandığı emeklilerine de %15-16 oranında enflasyon farkı (halk dilinde zam) yapılacağı söylenebilir. Ülkemizde yaklaşık 5 milyon emekli, 12.500 TL’ye tamamlanan emekli aylığını almakta, dul ve yetimlerde ise emekli aylığı bu tutarın altında kalmaktadır. Yani, emeklilere aylık 3.125 TL ile 80.000 TL arasında değişen emekli aylıkları ödenmektedir. Dul yetimlerle birlikte yaklaşık 16 milyon emekliye ortalama 15 bin lira civarında emekli aylığı ödenmektedir.
Emekli Aylıklarının Alım Gücü
Emeklilere oransal olarak yapılacak artışın önemi, emekli aylıklarının düşük olması sebebiyle sorgulanmaktadır. Eğer emekli aylıklarında bir güncelleme yapılmazsa, oranlı artış sonrası emekli aylıklarının alım gücü düşmeye devam edecektir. Bu nedenle, emekli aylıklarına güncelleme yapılması ve üzerine enflasyon farkı verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Seyyanen Artış ve Güncellemeler
2023 Temmuz ayında memurlara 8.077 TL tutarında bir seyyanen artış yapılmış, yani memur maaşları enflasyon kayıpları sonrasında bir miktar güncellenmiştir. Ancak memur emeklilerine, SSK, Bağ-Kur ve Banka emeklilerine bu güncellemeler yapılmamıştır. 2023 Temmuz ayında yapılan seyyanen artışın mevcut değeri, Ocak 2025’te yaklaşık 14.000 TL civarında olacak. Emeklilere bu tutarda seyyanen zam yapılması ve bunun üzerine enflasyon farkı verilmesi gerekmektedir.
