Türkiye’de tasarruf eğilimi güçlenirken, birikimlerin önemli bölümü finansal sistem dışında değerlendiriliyor. Her iki kişiden biri tasarruf yapıyor; toplam birikimlerin yüzde 63’ü yastık altında tutuluyor. Altın ve nakit “güvenli liman” olmayı sürdürürken, gençler arasında borsa ve hisse senedine yönelim artıyor.
Tasarruf sahipliği ve demografik görünüm
Genel tasarruf oranı yüzde 54 seviyesinde. Kadınlar, yüzde 56,7 ile erkeklere kıyasla daha yüksek oranda birikim yapıyor. Bu tablo, tasarruf kültürünün geniş kitlelere yayıldığını ancak tercihlerde hâlâ geleneksel araçların öne çıktığını gösteriyor.
Altın liderliğini koruyor, nakit ikinci sırada
Yatırım tercihleri içinde yastık altı altın yüzde 35 ile ilk sırada yer alıyor. Evde tutulan nakit Türk lirası ve döviz yüzde 28 payla ikinci sırayı alıyor; böylece yastık altı birikimlerin toplam ağırlığı yüzde 63’e ulaşıyor. Bankalarda TL vadeli mevduat yüzde 21 düzeyinde kalırken, hisse senedi ve borsa yüzde 19 ile öne çıkan alternatiflerden biri. Banka nezdindeki altın ve değerli metal hesaplarının payı ise yüzde 18.
Kuşak farkı: Gençler borsaya yöneliyor
Yastık altı birikim eğilimi 55 yaş ve üzeri grupta daha belirgin. Buna karşılık 18–24 yaş grubunda hisse senedi ve borsaya ilgi yükseliyor; gençlerin yüzde 28’i birikimlerini sermaye piyasalarında değerlendiriyor. Bu eğilim, altın ve nakdin popülaritesine rağmen gençlerde risk-getiri dengesine dayalı yatırım davranışının güçlendiğine işaret ediyor.
Tasarrufa engeller: Gelir yetersizliği başı çekiyor
Getiri beklentileri uzun vade yerine daha çok orta vadeye odaklanmış durumda. Tasarruf yapamayanların yüzde 67’si gerekçe olarak yetersiz geliri gösteriyor. Düşük gelir, işsizlik, yüksek kira ve artan fatura giderleri en temel engeller arasında. Katılımcıların yüzde 40’ı “elimdeki para yetmiyor”, yüzde 25’i “iş bulamıyorum”, yüzde 24’ü ise “elektrik, su, doğalgaz gibi faturalar çok yüksek” ifadelerini dile getiriyor.
Bu çerçeve, Türkiye’de tasarruf sahipliğinin arttığını ancak “yastık altı” eğiliminin hâlen güçlü olduğunu; altın, nakit ve borsanın tasarruf davranışlarında belirleyici roller üstlendiğini ortaya koyuyor.
