Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait “Gelir Dağılımı İstatistikleri” bültenini yayımlayarak gelir eşitsizliğinin boyutlarını gözler önüne serdi. Verilere göre, Türkiye’de en yüksek gelire sahip olan yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, geçen yıla göre 10,7 puan artarak %48,7’ye yükseldi. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay ise 0,1 puanlık artışla %6,1 oldu. Bu tablo, gelir dağılımındaki adaletsizliği daha da derinleştiriyor.
Gini Katsayısında Artış
TÜİK, gelir dağılımındaki eşitsizliği gösteren Gini katsayısını da açıkladı. Gini katsayısı, bir önceki yıla göre 0,005 puanlık artışla 0,420 olarak hesaplandı. Bu oran, gelir eşitsizliğinin arttığını işaret ederken, sosyal yardımların gelir dağılımı üzerindeki etkisini görmek amacıyla emekli ve dul-yetim maaşı dışındaki sosyal transferler hariç tutularak yapılan hesaplamada Gini katsayısı 0,488 olarak hesaplandı. Tüm sosyal yardımlar hariç tutulduğunda ise bu oran 0,431 oldu.
P80/P20 Oranı Değişmedi
Gelir dağılımında üstteki yüzde 20’lik dilim ile alttaki yüzde 20’lik dilimin gelirleri arasındaki farkı gösteren P80/P20 oranı ise geçen yıla kıyasla değişmedi ve 7,9 seviyesinde kaldı. Bunun yanı sıra, en yüksek gelirli yüzde 10’luk kesimin, en düşük gelirli yüzde 10’luk kesime göre elde ettiği geliri gösteren P90/P10 oranı ise 14,2’den 13,8’e düştü.
Hanehalkı Geliri %84,1 Arttı
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, %84,1 artışla 181 bin 200 TL’ye yükseldi. Fert başına düşen yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri ise %85,3 artarak 90 bin 116 TL oldu. Tek kişilik hanelerde bu gelir 111 bin 969 TL olarak hesaplandı.
Maaş ve Ücret Gelirinin Payı Arttı
Toplam gelir içerisindeki en yüksek pay %48,5 ile maaş ve ücret gelirine ait oldu. Bu gelir kalemi, bir önceki yıla göre 2,3 puan artış gösterdi. İkinci sırada %22,1 ile müteşebbis gelirleri gelirken, sosyal transfer gelirleri ise %17,6 pay aldı.
Eğitim ve Sektör Bazında Gelir Farklılıkları
Yıllık ortalama esas iş geliri, yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL olarak hesaplanırken, lise mezunlarında bu gelir 114 bin 374 TL oldu. Eğitim seviyesi düştükçe gelir de belirgin bir şekilde azalıyor. Sektörlere göre incelendiğinde ise en yüksek gelir 121 bin 013 TL ile hizmet sektöründe, en düşük gelir ise 92 bin 632 TL ile tarım sektöründe elde edildi. Tarım sektöründe esas iş gelirinde bir önceki yıla göre %100,9 oranında artış kaydedildi.
Gelir Eşitsizliği Bölgesel Farklılıklar Gösterdi
Bölgesel bazda bakıldığında, gelir eşitsizliğinin en az olduğu bölge 4,9 P80/P20 oranıyla TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi olurken, en yüksek eşitsizlik 8,1 oranıyla TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgesinde gözlendi.
