Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfasında yayınlanan ve TCMB Genel Müdür Yardımcıları Fazilet Çavuşoğlu, Cihan Fırat ve Uzman Yardımcısı Erinç Menekşe tarafından kaleme alınan “Mevduat Tercihleri ve Kur Korumalı Mevduat Gelişmeleri” başlıklı analiz, Türkiye’nin döviz ve TL mevduatları üzerindeki son gelişmeleri detaylı bir şekilde ele alıyor.
TL Mevduatında Artış ve KKM’den Çıkış Süreci
Analizde, yabancı para (YP) mevduattan Türk lirası (TL) mevduata hızlı bir geçiş yaşandığı, bunun yanında kur korumalı mevduattan (KKM) çıkışların hızlanmasıyla YP mevduat bakiyesinin dengelendiği belirtiliyor. TCMB’nin Merkezin Güncesi blog sayfasında yayımlanan bu yazı, tasarruf sahiplerinin TL tercihlerini ve KKM hesaplarındaki değişimleri veri ışığında analiz ediyor.
Mart Ayında TL’ye Yönelim Hızlandı
Analiz, Mart ayındaki sıkılaşma adımlarının ardından Nisan ve Mayıs aylarında TL mevduatına yönelimin hızlandığını ortaya koyuyor. YP mevduat bakiyesi, Mart ayında 210 milyar ABD doları seviyesinden Haziran başında 190 milyar ABD dolarına geriledi. Bu dönemde gerçek ve tüzel kişiler arasındaki TL mevduat payı güçlü bir artış gösterdi.
Yaz Aylarında TL Payındaki Artışın Yavaşlaması
Temmuz ve Ağustos aylarında TL payındaki artış gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam ediyor. TL payının tarihsel ortalamalara yaklaşması, bu eğilimin yavaşlamasını beklenen bir durum olarak değerlendiriliyor. Tüzel kişi TL payı ise tarihsel ortalamaların üzerine çıkarak istikrarlı bir patika izliyor.
KKM Hesaplarındaki Azalmanın Sebepleri
Analizde, yaz aylarında cari fazla verilmesinin şirketlerin döviz tevdiat hesaplarını artırabileceği belirtiliyor. YP mevduat hesaplarındaki artış, özellikle yaz aylarındaki cari fazla ile bağlantılı olarak ortaya çıkıyor. Ayrıca, KKM’den çıkış sürecinin hızlanması, YP mevduat artışının bir diğer önemli nedeni olarak öne çıkıyor.
KKM’den Çıkış ve YP Mevduat Artışı
Nisan 2024 itibarıyla yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin TL varlıklara olan artan talebi ve iyileşen rezervlerle birlikte, TCMB’nin KKM arz ve talebini azaltma çabaları hız kazandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın KKM hesaplarına yönelik vergi düzenlemeleri de bu süreci destekledi. KKM hesaplarındaki azalmanın teşvik edilmesi ve yenilemelerin azalması, KKM’den TL ve YP’ye geçişlerin artmasına yol açtı. Son iki ayda KKM bakiyesi 14 milyar ABD doları azalmışken, döviz veya altın olarak tercih edilen miktar yaklaşık 4,7 milyar ABD doları oldu.
Son iki ayda KKM’de yaşanan 14 milyar ABD doları çözülmeye karşılık, YP mevduat yalnızca 3,3 milyar ABD doları arttı. KKM ve YP mevduatın toplamına bakıldığında, düşüş eğiliminin sürdüğü gözlemleniyor. Toplam mevduat içinde TL mevduat payı, son iki aylık dönemde yüzde 48,4’ten yüzde 51,8’e yükseldi. YP mevduattan TL mevduata geçiş hızlanırken, KKM’den çıkışların hızlanmasıyla birlikte YP mevduat bakiyeleri dengeleniyor. İlerleyen dönemde enflasyonda beklenen düşüşün, TL mevduat payındaki artışı desteklemesi öngörülüyor.
