Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında geliştirdiği MEVA (Mekansal Veri Analiz) Sistemi ile gayrimenkul alım-satımlarında gerçek değer takibi yapmaya başladı. Türkiye genelinde 16 binden fazla taşınmaz incelendi, 9 bin 150 kişiden tapuda beyan edilen değer ile gerçek satış bedeli arasındaki fark nedeniyle açıklama talep edildi.
MEVA Sistemi Nedir?
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen MEVA uygulaması, coğrafi bilgi sistemleri altyapısıyla, gayrimenkul satış ve kira bedellerinin gerçek değerlerinin tespit edilmesine imkân sağlıyor. Sistem; tapu kayıtları, ikametgah bilgileri, yapı belgeleri, banka kredileri, ilan fiyatları ve değerleme raporlarını entegre şekilde analiz edebiliyor.
Bu dijital altyapı sayesinde, gayrimenkul alım-satım işlemleri harita üzerinden görsel olarak izlenip analiz edilebiliyor, böylece tapuda beyan edilen bedeller ile piyasa değerleri arasındaki farklar ortaya konuyor.
16 Bin Taşınmaz Taranarak 9 Bin 150 Kişiden Açıklama İstendi
81 ilde başlatılan pilot uygulamada, defterdarlıklar bünyesinde kurulan özel ekipler tarafından MEVA üzerinden 16 binden fazla taşınmaz analiz edildi. Satış işlemlerinde beyan edilen tutar ile piyasa değeri arasında fark bulunan 9 bin 150 kişiden resmi açıklama talep edildi.
Bu kişiler, herhangi bir ceza ödemeden “pişmanlık hükümlerinden” yararlanarak eksik ödedikleri tapu harçlarını yatırabiliyor. Ancak açıklaması yeterli görülmeyen veya gönüllü ödeme yapmayan mükellefler vergi incelemesine sevk ediliyor.
113,9 Milyon TL Tapu Harcı Gönüllü Olarak Ödendi
Şu ana kadar, açıklama istenen kişilerden 2 bin 475’i gönüllü uyum sağladı ve 5,9 milyar TL’lik satış bedeli farkı beyan ederek toplamda 113,9 milyon TL tutarında tapu harcını cezasız şekilde ödedi. Uyum göstermeyenler için ise vergi denetimleri başlatıldı. Gönüllü ödeme yapılmaması durumunda, eksik harçlar yüzde 25 vergi ziyaı cezasıyla tahsil edilecek.
Kayıt Dışılık Azalacak, Gönüllü Uyum Artacak
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA uygulamasının kısa sürede tüm vergi dairelerinde aktif olarak kullanılacağını duyurdu. Şimşek açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Her vergi dairesi, sorumluluk alanındaki tüm gayrimenkulleri harita üzerinden izleyebilecek. Tapuda gerçek satış bedelinin altında işlem yapanlar, inceleme süreci başlamadan önce pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik harçlarını cezasız ödeyebilir. MEVA ile hem alım-satım hem kira gelirlerinin takibi sağlanacak.”
Vergi ve Harç Takibinde Dijital Dönüşüm
MEVA Sistemi, gayrimenkul piyasasında şeffaflığı artırmayı, gerçek bedeller üzerinden işlem yapılmasını teşvik etmeyi ve kayıt dışılığı azaltmayı hedefliyor. Ayrıca, kira gelirleri gibi beyannameye tabi gelirlerin tespitinde de etkili bir dijital araç olacak.
