Kurban Bayramı tatili sonrasında, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu, 226 milyar TL’lik gelir beklediği yeni vergi paketini sunacak. Bu pakette, hem şirketlerin hem de bireylerin ödeyeceği vergilerin artırılması planlanıyor.
Vergi Paketi ve Etkileri
- Çok Uluslu Şirketler: OECD ve BEPS projesi kapsamında onaylanan mutabakat metnine göre, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon euro eşiğini aşan çok uluslu işletme gruplarının düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve işyerlerinin asgari bir tamamlayıcı vergilemeye tabi tutulması kararından hareketle bu şirketlere ek vergi getirilmesi öngörülüyor. Bu kapsamda, faaliyet gösterilen her bir ülke bazında belirlenen efektif vergi oranı yüzde 15’in altında olduğunda, o ülkede doğan karlara tamamlayıcı bir vergi uygulanacak. Tahmini 40 milyar TL gelir etkisi bekleniyor.
- Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları ve Gayrimenkul Yatırım Fonları: Gayrimenkullerden elde edilen kazançlar dolayısıyla asgari kurumlar vergisi ödenmesi öngörülüyor. Bu düzenlemenin 1 Ocak 2025’ten itibaren elde edilen kazançlara uygulanması durumunda 7,2 milyar TL gelir etkisi olacağı tahmin ediliyor.
- Borsa ve Kripto: Tam mükellef kurumlara ait olan ve 2 yıldan fazla süreyle elde tutulan BİST’te işlem görmeyen hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlara uygulanan gelir vergisi istisnası kaldırılıyor. Kripto varlıkların vergilendirilmesine ilişkin olarak, alım-satımlardan on binde 3 gibi bir oranda işlem vergisi uygulanması veya alım-satımdan elde edilen gelirden gelir vergisi alınması planlanıyor. Kripto varlıklara işlem vergisi getirilmesi durumunda yıllık vergi getirisinin 3,7 milyar TL olacağı öngörülüyor.
- Asgari Kurumlar Vergisi: Taslakta, bazı AB ve OECD ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de asgari kurumlar vergisi uygulaması öngörülüyor. Bu vergi, tahakkuk eden kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’u olarak hesaplanan asgari vergiden veya beyan edilen hasılatın yüzde 2’si matrah kabul edilerek kurumlar vergisi oranında hesaplanan asgari vergiden, yüksek olanından az olamayacak. Uygulamaya 2025’ten itibaren geçilmesi durumunda yıllık 37,4 milyar TL gelir etkisi öngörülüyor.
- Yap-işlet-devret ve Kamu-Özel İşbirliği: Yap-işlet-devret ve kamu-özel işbirliği ile yapılan projeler kapsamında elde edilen kazançların vergisinin de artırılması planlanıyor. Bu oranın yüzde 25 yerine yüzde 30 olarak uygulanmasının bugün itibarıyla 44 mükellefi ilgilendirdiği ve yeni uygulamanın 557 milyon TL kurumlar vergisi etkisi oluşturacağı belirtiliyor.
Diğer Düzenlemeler
- Kıymetli Madenler: Esas faaliyet konusu kıymetli maden alım satımı olmayan işletmeler, yatırım amaçlı olarak altın, gümüş, platin gibi kıymetli madenleri satın alıyor ve aktiflerine kaydedebiliyor. Bunlara ilişkin değer artışları satış aşamasına kadar vergilendirilmiyor. Taslakta bu madenler ile mevduat hesaplarının, döviz ve döviz hesaplarında olduğu gibi borsa rayici ile değerlenmesi, bu değerleme sonucu, geçici vergi dahil hesap dönemleri itibarıyla değerleme farklarının vergilendirilmesi öngörülüyor.
- Liman Vergi İstisnaları: Taslakla deniz taşıma araçlarına limanlarda verilen hizmetlere uygulanan KDV istisnasının kapsamı da daraltılıyor. 2023 yılında toplam işlem bedelinin 236,6 milyar TL olduğu, istisnanın kapsamının daraltılmasıyla toplam etkinin 5,4 milyar TL olacağı tahmin ediliyor.
- Ulusal Güvenlik Kuruluşları: Ulusal güvenlik kuruluşlarının ihtiyaçları için yapılan birçok alım KDV’den istisna tutuluyor. Taslak çalışmayla bazı alımların ithal yapılması durumunda istisnanın daraltılması öngörülüyor.
Yıllık Gelir Beklentileri
- Kurumlar Vergisi: Tahmini 90 milyar TL yıllık gelir etkisi bekleniyor.
- Kripto: Tahmini 3,7 milyar TL yıllık vergi getirisinin olacağı öngörülüyor.
- Liman: Tahmini 1,7 milyar TL yıllık gelir bekleniyor.
- Kıymetli Madenler: Tahmini 852 milyar TL’lik hesap büyüklüğünün 52,7 milyar TL’sinin ticari işletmelerin olduğu öngörülüyor.
Bu vergi paketi, Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 0,7’sine karşılık gelen ek gelir kaynağı yaratılması hedefleniyor. Taslak, 1999 yılındaki iki depremden sonra hayata geçirilen vergi düzenlemesinden sonra bugüne kadarki en kapsamlı mali revizyonlardan biri olarak dikkat çekiyor.
